 |
| Kulisteinen hevdar å vere frå tolv år etter at kristendomen kom til Norge, men hadde stått ei stund då dei kriga på Stiklestad. Biletet er henta frå Commons. |
Vebjørn Selbekk skal, om han er riktig sitert, ha sagt mellom anna at «Norge er et kristent land, og kristendommen har sitt opphav på Stiklestad.» For å ta ting i beste meining får vi rekne med at Selbekk meiner kristendomen i Norge har sitt opphav på Stiklestad og ikkje andre stader, men stemmer no dette?
Om vi ser vekk frå det som skjeddemed nordmenn og i norske område utanfor det vi i dag reknar som Norge, ser vi vekk frå alle dei sjøfolka som traff på kristendomen ute i Europa og som vi veit vart påverka av denne religionen. Vi ser også vekk frå at det var døypte, norske kongar, muligens Olav Kvite men sikkert Olav Kvardan, i Irland allereie på 800-900-talet. Vi kan også sjå vekk frå korleis norske rikfolk gifta seg inn i keltiske, kristne familiar i Irland, på Hebridane og på Island i den same perioden og korleis ein finn steinkrossar i dei norske buområda på Man på 900-talet, sjølv om desse har ein særskild type runer som også ble brukt på Jæren på denne tida. Men det kan vere greit å sjå vekk frå dette, og også sjå vekk frå ting som sporadiske gudstenester langs kysten, og heller sjå på dei meir konkrete spora av kristendom vi har i det som no er Norge.
 |
| Steinkross på Kvitsøy som kan vere frå så tidleg som 800-talet. Biletet er henta frå Commons. |
I 831 sende biskop Ansgar i Hamburg sine misjonærar for å drive misjon i nord. Samstundes veit vi at det var misjonsforsøk frå Viken og til Lindesnes av to såkalla «misjonsjarlar» som heitte Urguthriotr og Brimiskjarr. Dette må ha virka, for frå omtrent 950 forsvinn omtrent gravene etter gamal skikk i Agder og det kjem kristne i staden.
I 2005 oppdaga dei ei kyrkje i Skien som var mykje eldre enn nokon anna kyrkje ein har funne i Norge. Kyrkja vart datert til 1010-1040, men med to kristne graver som kan vere opp til 125 år eldre.
Frå Nordmøre har vi Kulisteinen der det står rissa inn: «Tore og Hallvard reiste denne steinen etter Ulv(ljot?)... Tolv vintre hadde kristendomen vori i Noreg» Steinen er ikkje datert til 1042, men til 900-talet.
 |
| Slaget på Stiklestad av Halfdan Egedius. Biletet er henta frå Commons. |
Slaget på Stiklestad var heller ingen svart-kvitt sak. Det var kristne på begge sider i slaget, og strengt tatt tapte han vi feirer i ettertid. Slaget handla heller ikkje om religion, men om kongemakt. Ting skjedde sjølvsagt i ettertid, men etterspelet etter slaget er utenkjeleg utan ei forutgåande kristningsprosess over lang tid.
Kan ein så seie at den norske kristendomen har sitt opphav på Stiklestad? Absolutt ikkje. At Norge vart kristna på Stiklestad er like mykje ein nasjonal-mytologisk konstruksjon som ei sanning. Det er kanskje enklare å fortelje dette til skuleelevar og i 17. mai-talar enn det er å fortelje den meir presise sanninga, nemleg at det var ein lang prosess der dette slaget kan sjåast på som eit slags høgdepunkt, men eit høgdepunkt som er heilt avhengig av den lange prosessen som allereie hadde starta.
Eg sa at eg ikkje skulle kommentere så mykje det Selbekk sa, då eg ikkje er einig i noko av det, men eg vil kome med ein tanke ut frå noko Stålsett sa. Han sa «Historien rundt Stiklestad er fascinerende og viser relasjonen mellom religion og makt, og misbruk av religion. Historien rundt slaget på Stiklestad viser også religionenes janusansikt» Kunne ikkje dette vore eit godt inngangspunkt også for Selbekk? Mange religionar, også vår, er plaga av valdlege element og ei valdeleg historie. Om Stiklestad, kanskje det største symbolet for kristendom og vald i Norge, vert samlingspunktet for religionsdialog kan det tjene som eit godt utgangspunkt for samtalar rundt religion og vald, noko ein som har følt desse problema på kroppen burde settje pris på...
[1] Alle opplysningar (Bortsett frå om kyrkja i Skien) henta frå Tolv vintre hadde kristendommen vært i Norge av Fritjov Birkeli
3 kommentarer:
Hei!
Jeg sitter akkurat og leser artikkelen i Vårt land som omhandler Stålsetts ide til Stiklestad. Selv er jeg også prest og har i mange år arbeidet som misjonær blandt muslimer utenfor Norge. Jeg har mange mange gode muslimske venner som står veldig nær meg i dag, og har også mange venner som tidligere var muslimer men nå har blitt kristne.
Når jeg leser kommentaren mot Stålsett som sier at det virker som om biskopen er mere opptatt av andre religionder enn sin egen, må jeg si at jeg er enig.
Generelt virker det som store deler av Europa har vært og er naiv med hensyn til Islam og dens hensikt. Ingen ting blir endret i Koranen selv om muslimer i vesten blir "verdsliggjort" slik vi kristne også blir, og sier de er moderate. For sannheten hvis muslimene tok Koranen helt alvorlig, ville deres mål være å overta land og folk, og å styre utfra Islam. Krig og maktbruk er en integrert del av Koranen og dette kommer ikke til å endre seg. Fordi Koranen ikke blir endret. Det er mange muslimer som ikke tar koranen alvorlig på disse områdene, men mulighen er alltid der.
Når det gjelder å ta i bruk Stiklestad for dialog særlig med fokus på integrering synes jeg dette er et typisk eksempel på mange europeiske kristnes naivitet overfor Islam. Vi sier med en slik ide noe slikt som: "Kom til et av våre viktige kristne historiske steder og la oss inkludere dere! For vi skjønner ikke at de seriøse muslimer blandt dere ønsker eller planlegger og drømmer om å ta over vårt land og bli den viktigske religion i landet. Med eller uten vold. Velkommen!!" INGEN muslim ville innbille seg at de skulle invitere norske kristne til en viktig muslimsk helligdom eller sted i DERES land og der diskutere sin egen tro... Hvordan kan muslimene i Norge ta de kristne alvorlig som gjør slik??
Min mening er at vi må elske og respektere alle muslimer, og alltid søke å kommer nærmere dem som mennesker. Men som kristne er vi dumme og naive dersom vi fra en norskt standpunkt søker å løfte deres religion opp på lik linje med kristendom og kristne tradisjoner. Muslimer i Norge er kommet til et land med kristne røtter og kristne tradisjoner. Dette har de ingen problemer med å forstå stort sett. Å kunne elske og respektere dem uten å invitere deres religion til å være likeverdig med kristendommen, er rett og godt. ØNSKER NORMENN AT ISLAM SKAL FÅ MYE MAKT I NORGE? ELLER AT VI SKAL FÅ INN DELER AV SHARIALOVGIVNING? MERE VOLD?? ÅPEN KRIG MELLOM MUSLIMER OG KRISTNE?? Jeg tror ikke det.
Jeg vet at min kommentar nok er litt på siden av artikkelen i Vårt Land, men jeg skulle ønske biskop Stålsett heller var en forkjemper for muslimenes muligheter til å få kunnskap om Jesus og Guds frelsesplan for dem. Jeg lurer ofte også på om mange av biskopene i Norge representer evangeliet lenger, og om de heller representerer det verdslige samfunnet?? SANNHETEN ER AT MUSLIMENE RESPEKTERER KRISTNE SOM TAR SIN RELIGION PÅ ALVOR! Det de ikke respekterer er den utvaskede døende kristne som ikke skiller seg ut fra den vanlige verdslige, som i praksis lever som om Gud ikke lenger er noen autoritet.
Konkluderende vil jeg si at dersom vi som normenne virkelig bryr oss om muslimene og respekterer dem, må vi bli deres venner og de som er kristne av oss må dele evangeliet med dem!
Sluttironi: En del av kristningen av Norge sjedde gjennom sverdmisjonen, og kanskje man kan mene at det er meget passende at man på Stiklestad tar på alvor en religion hvor sverdet og underkastelsen har en så sentral rolle.....
Dette var knallbra! Godt at det fortsatt finnes slike prester.
Per Haugan
Men den anonyme presten, som selv har virket som misjonær blant muslimer, mener selv å ha en soleklar rett til å omvende andre, også på deres egen hjemmebane. Dobbeltmoral!
Hilsen Teo&Tao
Legg inn en kommentar