Boltholm

Gustav III kunne nok med fordel ha vore litt meir kritisk til
kven som skaffa koloniar for han.
Biletet er henta frå Wikimedia Commons.

Vi tar ein ny tur i den skandinaviske kolonihistoria, og denne gongen er det ein særleg mislukka del av det meir eller mindre mislukka svenske koloniimperiet vi skal til. Eller det vil seie: Vi skal kanskje ikkje dit, for sansynlegvis eksisterte aldri Boltholm. Her er historia om den ikkje-eksisterande svenske kolonien.

I 1784 var Gustav III av Sverige på statsbesøk i Paris. Medan han var der dukka det opp ein interessant kar hos den svenske ambassadøren. Mannen kalla seg Gonzalez Baretto og hevda han var portugisar. Han sa at han kunne skaffe svenskane ein koloni ein stad mellom Cape Town og Indonesia. Der kjende han til ei øy dei kunne få ta over for ein god slump pengar. Han skulle i tillegg skaffe dei eit bygg med lager og verkstad på kysten av India.

Dette var eit tilbod som svenskane ikkje kunne seie nei til, for danskane var på dette tidspunktet i ferd med å bygge opp sitt koloninettverk som, sjølv om det ikkje var så stort, var meir vellukka enn det svenske.

Baretto fekk snakke med kongen, som spanderte tur på han til Sverige, der Baretto fekk forhandle med riksråden. Portugisaren var ikkje portugisisk, men viste seg å  vere ein tyskar med namnet William Bolt. Han hadde jobba for det engelske austindiakompaniet før han fekk jobb i det austerrikiske austindiakompaniet rett før det gjekk konkurs. Ein skulle tru at ein tyskar som hevda han var portugisar og hadde jobba for både britane og Austerrike ikkje var den ein først gav seg i handel med, men den svenske finansministeren Johan Liljencrantz såg tydlegvis på denne multipakken av nasjonale interesser som ein gavepakke for det svenske austindiakompaniet som då var i oppstartsfasen. Ein investering på 400 000 riksdalar skremde han heller ikkje, og saman drog Liljencratnz og Bolt til kongen som då hadde kome til Uppsala.

I Uppsala inngjekk dei ein avtale og kongen lova Bolt at han skulle få to svenske fregattar og eit handelsskip til disposisjon. Dei skulle segle frå Sverige i 1787 under kommando av Bolt. Då dei kom til «Boltholm», som var namnet dei gav den nye kolonien, skulle Bolt bli den første guvernøren. Bolt fekk også provisjonar på handel frå kolonien og ein saftig pensjon, mot at han skulle gje frå seg rettane han hadde fått til øya av «naboben av Scindia».  Sjølvsagt fekk Bolt også eit generøst forskot slik at han kunne førebu ekspedisjonen. Alt dette, trass i at han framleis ikkje hadde sagt noko meir om kvar denne øya låg, anna enn at ho låg ein plass mellom Cape Town og Indonesia...

På eitt eller anna tidspunkt må det ha byrja å kome nokre kritiske røyster i det svenske hoffet, for dei oppdaga at ingen kart viste nokon øy som kunne passe med den «Boltholm» dei skulle få i eige. Det var heller ikkje nokon som kjende til nokon nabob på Scindia. I 1787 fekk i alle fall Bolt beskjed om at han ikkje fekk skipa han var lova. Svenskane trengte dei i krigen dei planla mot Russland.

Den svenske kolonien «Boltholm» har aldri blitt oppdaga, mest truleg fordi han kun eksisterte inne i hovudet til den portugisiske tyskaren med så stor godvilje for britiske, austerrikiske og svenske koloniar...

Kjelde
Herman Lindqvist - Den svenska kononin i Ostindien - en stof bluff