Treeiningskyrkja i Fredriksted

Kyrkja frå 1792.
Biletet er tatt av Martin Lie, og ligg på Wikimedia Commons
CC-BY-SA-3.0

Vi skal igjen til kolonihistoria vår, og drar endå ein gong til Saint Croix, men no til Fredriksted, som er den andre byen på øya. Fredriksten gjekk under namnet «Westenden» i tida då øya låg under den danske kongen, men vi held oss til det noverande namnet. Byen vart grunnlagt på 1750-talet rundt kolonifortet Fort Fredrik, og allereie då vart kyrkjetomta lagt på ein ås på vestsida av byen. I 1766 bygde ein ei trekyrkje, men denne brann ned, og ein fekk i staden bygd kyrkja som framleis står der.

Den heilage treeiningskyrkja i Fredriksten vart vigsla av Martin Peter Ohm 15. januar 1792, etter å ha blitt jobba på i ti år. Den lange byggeperioden kom av at ein innimellom mangla pengar til bygginga, og derfor måtte stoppe. Kyrkja gjekk under namnet «Danskekyrkja».

Det var to kyrkjelydar i Fredriksten: Den danske kyrkjelyden og misjonskyrkjelyden, som begge brukte kyrkja og hadde same prest. Fram til 1859, altså i heile perioden denne kyrkjelyden var ein del av det same kyrkjesamfunnet som oss i Norge, var han ein del av Christiansted prestegjeld, og hadde presteteneste derifrå.

Det første dokumentet ein har frå kyrkjelyden i Fredriksten er ei medlemsliste frå misjonskyrkjelyden i 1788. Den vert ein underleg kontrast til vårt snakk om den forferdelege «400-årsnatta». I medlemslista vert det rekna opp kven som er med, om dei er svart eller mulatt og om dei er slave eller fri... Kanskje var det andre delar av kongeriket som hadde større grunn til å klage over eit undertrykkande regime enn oss i nord?

Det var ein stadig mangel på lutherske prestar i området, mykje fordi dei andre kolonimaktene der ikkje var lutherske, noko som gjorde at prestedekkinga til tider var sporadisk. Misjonskyrkjelyden vart leia av Michael Samuelsen, som trass det danske namnet var ein slave.

Når det gjeld Martin Peter Ohm, har eg ikkje funne ut så mykje. Han var gift i 18 år med Margretha Sophia Ohm. Ho ligg gravlagt på kyrkjegarden i Christiansted. Ho vart fødd i 1745 og døydde etter nokre harde år i 1792. I 1776 fekk Margretha og Martin Peter ei dotter saman, men ho døydde året etter. Martin Peder gav ut 24 utgåver av det eg vil tru er eit slags tidsskrift ,han kalla «Borgeren i Guds Rige», alle i 1772.

Ein underleg, og litt trist, del av det som også er ein del av den norske kyrkjehistoria. Ein kyrkjelyd med medlemslister som oppgjev om ein er slave eller fri.