Tenk deg om før du ber til St. Olav!

Olav den heilage. Kanskje ikkje mannen du vil
ha hjelp frå.
Biletet er Gerhard Munthe si illustrasjon til
Heimskringla frå 1899 og ligg på WikimediaCommons.

Via den strålande boka Nidarosdomen av Atle Næss kom eg over denne nydelige snutten frå Passio Olavi, forteljinga om Olav den heilage, truleg skrive av erkebiskop Øystein.[1]

Det var ein dekn,[2] dansk av ætt, som var komen til byen åt den heilage Olav; han hadde falle for freistingane åt det skrøpelege kjøtet og hadde fått mange søner. Di fleire born han fekk, di større armod seig han ned i. Men då no borna leid naud, gjekk han sistpå i seg sjølv og kom og bad oss om råd; han vedgjekk at han hadde vore munk, og då han no hadde teke til seg dei frelsande formaningane, lova han å venda attende til eit gudeleg liv. Men som det no gjekk ei tid, vart den gneisten av anger som hadde vorte tendra i han, kjøvt av syndig elsk; og med di han vart halden uhjelpeleg fast i si gamle syndelyst, fekk han den straff frå Gud at kjønnslemen trutna opp så at det ikkje var til å halda ut. Driven av den fæle smerta tok han til å reka omkring på måfå: og endå han var uverdig og heldt fram i sitt syndeliv, kasta han seg ned, i si fortviling, framfor altaret åt den heilage Olav så tidt det var høve til det. Og då han no oftare våga seg til å falla på kne der, ubotferdig som han var, då hende det sistpå at han sovna. Og sjå! då kom det til han ein mann som såg ut til å vera ein lækjar. Då deknen spurde kva han heitte, svara mannen: «Eg er den Olav som du har kalla på» - og så sette han brennejarnet sitt gjennom den sjuke lemmen. Denknen vakna i fælske ved synet og merka at lemen, som han hadde drøymt at jarnet rørte ved, sveid som han var gloande; han bad då om å få eit kaldt laug, så den fæle pina kunne verte lindra noko ved lunka vatn. Då han no sette seg ned i badet, hende det at lemen, som hadde vorte gjennomstungen av jarnet, losna og fall av - og dermed kvarv óg evnen til å synda. Det som vi her fortel dykk, har vi sett med eigne augo etter at vi kalla saman nokre av dei eldre klerkane i kyrkja vår.[3] 

Slik kan det altså gå om ein ber Olav om hjelp. Det gjeld å tenkje seg godt om før ein søkjer hjelp frå den karen! Av ein eller annan grunn finn eg kun denne underforteljinga i ei av dei tre utgåvene av Passio Olavi som ligg ute i elektronisk form hos Nasjonalbiblioteket. Eg veit ikkje om eg er dårleg til å leite eller om det kun er 1970-utgåva som har ho med, men det er i alle fall ei fornøyeleg forteljing.

[1] Forteljinga står omtala i Atle Næss, Nidarosdomen, Gyldendal Norsk Forlag, 2011, side 110-111
[2] Næss seier at dekn er det same som «diakon», på den tida ein medhjelpar for presten.
[3] Sitatet er henta frå Passio Olavi : lidingssoga og undergjerningane åt den heilage Olav, Samlaget, 1970, side 61-62